Παρασκευή 12 Απριλίου 2013

Κριτική σε άρθρο του αριστερού ιστορικού Μιχάλη Λυμπεράτου



 Πριν 3 μήνες περίπου δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία (που αλλού;) ένα άρθρο του ιστορικού Μιχάλη Λυμπεράτου σχετικά με τα δεκεμβριανά. 
 Ο τίτλος του σύντομου άρθρου είναι "Μία σύντομη αποτίμηση" και μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

 Λέει ο συντάκτης:
 "Παρ' ότι πέρασαν 68 χρόνια από τα γεγονότα και μεσολάβησε πληθώρα ιστορικών μελετών, η γενική εντύπωση για τα Δεκεμβριανά δεν μετατοπίστηκε πολύ από τη φιλολογία της «εξέγερσης των κομμουνιστών», το βασικό επιχείρημα νομιμοποίησης της πολιτικής του Τσόρτσιλ στην Ελλάδα τότε.
Ωστόσο, παρ' ότι οι αντιφάσεις μιας τέτοιας προσέγγισης είναι κραυγαλέες, αβασάνιστα παρακάμπτεται το γεγονός ότι το ΕΑΜ παρέδωσε υποδειγματικά την εξουσία κατά την απελευθέρωση,"

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, το ΕΑΜ ήταν ντε φάκτο εξουσία στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επαρχίας, και έτσι παρέμεινε για κάποιους μήνες (η λεγόμενη περίοδος της εαμοκρατίας). Σε καμμία πόλη της επαρχίας δεν παρέδωσε την εξουσία. Η σταδιακή παράδοση της εξουσίας έγινε μετά την ήττα του στα δεκεμβριανά.
 Αν ο Λυμπεράτος αναφέρεται στην περίπτωση της μη-κατάληψης των Αθηνών απ’τον ΕΛΑΣ στο μεσοδιάστημα μεταξύ της γερμανικής αποχώρησης και της άφιξης της ελληνικής κυβέρνησης (12-18 Οκτωβρίου 1944), τότε -σαν ιστορικός που είναι- θα έπρεπε να γνωρίζει ότι υπήρχαν άλλοι λόγοι γι' αυτήν την αδράνειά των κομμουνιστών. Στο θέμα έχουμε αναφερθεί εδώ και εδώ.

 "ότι απουσιάζει οποιοδήποτε έγγραφο ή μαρτυρία που έστω και ακροθιγώς θα έθετε στους κόλπους του θέμα εξουσίας,"

Προφανώς ο ιστορικός κ.Λυμπεράτος δεν έχει μπει στον κόπο να διαβάσει την έκθεση του Ανδρέα Τζήμα που μιλάει ευθέως για το ζήτημα της εξουσίας (βλ.εδώ)
 Ούτε είχε ακούσει την εισήγηση του κομμουνιστή Γρ.Φαράκου στο ιστορικό συμπόσιο για τα δεκεμβριανά που έγινε το 1995 και τα πρακτικά του δημοσιεύτηκαν στο "Δεκέμβρης του '44. Νεότερη έρευνα - Νέες προσεγγίσεις" σε επιμέλεια Γρηγόρη Φαράκου.
Συγκεκριμένα, ο τελευταίος έλεγε (σελ.85):
 "Από την άλλη μεριά, ο κύριος κατά την γνώμη μου, λόγος της συμπεριφοράς και της στάσης του ΚΚΕ, είναι ο τρόπος που κατανοούσε ότι μπορεί να φθάσει σην εξουσία. Πέρα από τις μεγάλες, είναι αλήθεια, τις θετικές αλλαγές στις θέσεις και την νοοτροπία του στα χρόνια της Κατοχής, δεν είχε, ουσιαστικά, απομακρυνθεί από την σταλινική αντίληψη: την βίαιη κατάληψη της πολιτικής εξουσίας."


 "ότι ο ΕΛΑΣ επιδόθηκε σε μάχες που δεν απείλησαν στο ελάχιστο τα καθαυτώ κέντρα πολιτικής εξουσίας."

Τι λέει ο άνθρωπος;
 Όποιος έχει ασχοληθεί με τα δεκεμβριανά, ξέρει ότι ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε σε κτίρια που στεγάζονταν υπουργεία και άλλες κρατικές υπηρεσίες, ενώ είχε σχεδιαστεί ακόμα και η ανατίναξη του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετάνια που κατά την διάρκεια των δεκεμβριανών ήταν το αρχηγείο των κυβερνητικών και βρετανικών δυνάμεων.

"Ούτε φαίνεται να ξενίζει το ότι δεν επιχειρήθηκε καν να προπαγανδιστεί από το ΚΚΕ η υποτιθέμενη επαναστατική προοπτική,"

Η ρητορική δεν θα μπορούσε να ήταν κομμουνιστική διότι αυτό θα απωθούσε ένα μεγάλο τμήμα των υποστηρικτών του ΕΑΜ που δεν ήταν κομμουνιστές. 
 Γενικότερα, σε όλο το διάστημα 1941-44 οι κομμουνιστές απέφευγαν κατά κανόνα να χρησιμοποιούν την γνωστή τους μονοδιάστατη φρασεολογία.

"ότι δεν αξιοποιήθηκε το πλέον αξιόμαχο τμήμα του ΕΛΑΣ, ότι αφέθηκε να υποσκελιστεί και αριθμητικά από τους Βρετανούς, ότι ουδέποτε αποτιμήθηκαν τα Δεκεμβριανά ως απόπειρα κατάληψης της εξουσίας."
  
Το πλέον αξιόμαχο τμήμα του ΕΛΑΣ (προφανώς εννοεί τις δυνάμεις που ήταν υπό τις διαταγές του Γ.Σ, δηλαδή του Σαράφη και του Βελουχιώτη), είχε σταλεί να χτυπήσει τον Ζέρβα στην Ήπειρο. Δεν ήταν ανενεργό. Ο ΕΛΑΣ έβαζε συνέχεια δυνάμεις στην Αθήνα (κυρίως από την Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα λόγω απόστασης), αλλά δεν υπήρχε ούτε ο κατάλληλος σχεδιασμός ούτε τα απαραίτητα μεταφορικά μέσα για να γίνει αυτό με τον σωστό τρόπο και την σωστή στιγμή. 


"Και πώς να συνέβαινε διαφορετικά, αφού, ακόμα και εκεί που είχε εισέλθει ο Κόκκινος Στρατός (Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία), ο Στάλιν απέκλεισε σε εκείνη τη φάση μονοκομματικές «επαναστατικές» λύσεις."
  
Αυτόν ακριβώς τον σκοπό εξυπηρετούσε η ύπαρξη της προμετωπίδας του ΕΑΜ. 
 Ένα μετωπικό σχήμα με συμμάχους κόμματα-σφραγίδες με πολύ μικρή κοινωνική επιρροή, το οποίο όμως ήταν υπό τον πλήρη έλεγχο του ΚΚΕ.
 Στην Βουλγαρία π.χ, που αναφέρει ο Λυμπεράτος, σχηματίστηκε κυβέρνηση του Πατριωτικού Μετώπου που γρήγορα εξελίχτηκε σε μονοκομματική κομμουνιστική δικτατορία.

"Οι απορίες για τα Δεκεμβριανά, εντούτοις, θα είχαν εύκολα απαντηθεί αν ξέφευγε κανείς από το σχήμα ανάγνωσης «επανάσταση-αντεπανάσταση» και αντιμετώπιζε τα πράγματα ως γνήσιες ιστορικές διαδικασίες. Μια συγκέντρωση της Αριστεράς που δέχθηκε μια δολοφονική επίθεση, η ανεξέλεγκτη οργή που προκάλεσε, η πεποίθηση ότι βρισκόταν σε εξέλιξη ένα πραξικόπημα της Ακροδεξιάς, που απαιτούσε άμυνα. Η αφορμή για τους Βρετανούς να συγκρουστούν με το ΕΑΜ. Αυτά ήταν τα πλαίσια αναφοράς των Δεκεμβριανών."

 - Για το ποιος πυροβόλησε πρώτος στην γνωστή εαμική συγκέντρωση της 03/12/1944, οι γνώμες διίστανται, αλλά σε καμμία περίπτωση δεν ήταν τα γεγονότα εκείνης της ημέρας η αιτία των δεκεμβριανών.
 Από την στιγμή που το ΚΚΕ/ΕΑΜ/ΕΛΑΣ αποδεδειγμένα στόχευε απ΄τον Σεπτέμβριο του 1943 στην κατάληψη της Αθήνας μετά την γερμανική αποχώρηση (ελπίζω ότι ο ιστορικός κ.Λυμπεράτος θα έχει ακουστά την έκθεση Μακρίδη όπου αναφέρεται η εκπόνηση του ανάλογου σχεδίου) , τότε είναι γελοιότητα να ανάγονται οι αιτίες των δεκεμβριανών στην "ανεξέλεκτη οργή" που προκάλεσαν τα γεγονότα της 3ης Δεκεμβρίου.

 - Ο Λυμπεράτος επίσης μιλάει για ακροδεξιό πραξικόπημα. Πραξικόπημα είναι η βίαιη προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας. Κανείς ακροδεξιός δεν έκανε τότε τίποτα τέτοιο, δεν μπορούσε να το κάνει και δεν είχε λόγο να το κάνει. Αυτές είναι αριστερές μπουρδολογίες.
Προφανώς ως ακροδεξιούς ο Λυμπεράτους θεωρεί τους αστυνομικούς, τους χωροφύλακες, τα μέλη της Χ και άλλων εθνικών οργανώσεων, τους εθνοφύλακες και τους ριμινίτες που σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος της σύγκρουσης με τους ελασίτες τις πρώτες μέρες των δεκεμβριανών. 
 Μόνο που όλοι αυτοί δέχτηκαν την επίθεση του ΕΛΑΣ, ήταν αμυνόμενοι και υπεράσπιζαν την νόμιμη κυβέρνηση. Επιτιθέμενοι ήταν οι ελασίτες.
 Αυτό ήταν το στρατιωτικό πλαίσιο αναφοράς της πρώτης φάσης -τουλάχιστον- των δεκεμβριανών, πριν επέμβουν αποφασιστικά οι Βρετανοί.

"Και τέλος, η προσπάθεια της ηγεσίας του ΚΚΕ να διατηρηθεί η σύγκρουση σε διαχειρίσιμα, προς συνεννόηση πλαίσια. Ετσι, απομάκρυνε τους «ένθερμους», όπως τον Βελουχιώτη, από το κέντρο των μαχών, επιχείρησε να αποφύγει την επέκταση της εμπλοκής, αρνήθηκε στους στρατιωτικούς, όπως το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, να διευθύνουν τη σύγκρουση, επιχείρησε έναν ευπρεπή συμβιβασμό (η πιθανή κυβέρνηση Σοφούλη)."

- Προσπάθειες για συνεννόηση έγιναν κατά την διάρκεια των δεκεμβριανών, αλλά απέτυχαν λόγω της παράλογης αδιαλλαξίας των κομμουνιστών.
 Ο ίδιος ο Γ.Ιωαννίδης (οργανωτικός γραμματέας του ΚΚΕ) το παραδέχτηκε σε ομιλία του στην 11η Ολομέλεια της Κ.Ε του ΚΚΕ:
 "Καταστροφικό το λάθος που δεν κάναμε την συμφωνία στις 18 του Δεκέμβρη, εγκληματικό που δεν την κάναμε όταν ήρθε ο Τσώρτσιλ και αχαρακτήριστο στην 1η του Γενάρη" 
("Αναμνήσεις" του Γ.Ιωαννίδη, σελ.487)

- Ο Βελουχιώτης είχε πέσει σε δυσμένεια καιρό πριν. Υπενθυμίζουμε ότι τον Απρίλιο του ΄44 είχε σταλεί στην Πελοπόννησο, κάτι που είχε σαν φυσικό αποτέλεσμα την απομάκρυνσή του απ΄τα κέντρα αποφάσεων του ΕΛΑΣ. Γενικότερα ο Σιάντος δεν τον εμπιστευόταν, και φυσικά δεν είχε κανέναν λόγο να αλλάξει γνώμη τις παραμονές των δεκεμβριανών.
  
- Σε καμμία περίπτωση το ΚΚΕ δεν επιχείρησε να αποφύγει την επέκταση της συμπλοκής. Υπενθυμίζουμε εδώ την διαταγή της Κ.Ε του ΕΛΑΣ (δηλαδή του Σιάντου) και τις επιθέσεις κατά του Ζέρβα στην Ήπειρο και κατά των δυνάμεων του Τσαούς Αντών στην ανατολική Μακεδονία και Θράκη που έγιναν παράλληλα με τα δεκεμβριανά. 
 Εκτός αν ο Λυμπεράτος θεωρεί ότι έγινε ακροδέξιο πραξικόπημα και στην Ήπειρο και στην Θράκη και αναγκάστηκαν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ να επέμβουν..


 Προκαλεί εντύπωση ο φανατισμός που χαρακτηρίζει ακόμα και σήμερα αριστερούς ιστορικούς σαν τον Λυμπεράτο. Δημιουργείται η εντύπωση ότι δεν έχουν ακόμα χωνέψει την ήττα των πολιτικών τους προγόνων. Όπως και να χει, το παραπάνω σχολιασθέν άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία δεν είναι άρθρο ιστορικού. Είναι άρθρο άσχετου φανατικού. 
 Απλά το σχολιάζουμε για να φανεί η γύμνια κάποιων αριστερών απολογητών που αυτοπροσδιορίζονται "ιστορικοί".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου